Διάβασα με μεγάλη προσοχή την επιστολή της κυρίας Ιωάννας Φωκά, εγγονής του Ιωάννη Μεταξά. Είναι αναμφίβολα πολύ εμπεριστατωμένη και θίγει όλη του την πορεία αλλά και τα αναγραφόμενα στο ημερολόγιό του.
Πάρα ταύτα, «με ελλιπή στοιχεία και περιορισμένες γνώσεις» προσπαθώ να διευκρινίσω κρίσιμα ερωτήματα τα οποία πριν από 100 χρόνια οδήγησαν τον ελληνικό στρατό στην καταστροφή, στην απώλεια της Σμύρνης και της Ανατολικής Θράκης, και στον ξεριζωμό, στον αφόρητο πόνο και στη δυστυχία του μικρασιατικού ελληνισμού.
Λοιπόν, οι προβληματισμοί μου παραμένουν και τους επαναδιατυπώνω με μερικές παραλλαγές:
- Είναι δυνατόν ο Ιωάννης Μεταξάς να μην αναφέρει στα ημερολόγιά του τη Συνθήκη των Σεβρών, τον τρόπο με τον οποίο αντέδρασε στην επιτυχία του Βενιζέλου και στις επιπτώσεις που αυτή είχε στην προσωπική, οικογενειακή, επαγγελματική αλλά και πολιτική του εξέλιξη;
- Έστω και μετά τις «οργίλες συζητήσεις» της 24ης και 25ης Μαρτίου του 1921, έστω και μετά την αποτυχία της προέλασης προς Άγκυρα, έστω και μέχρι τον Ιούλιο του 1922, δεν θα μπορούσε να συμβάλει ο Ιωάννης Μεταξάς ώστε να κρατήσουμε τουλάχιστον τη Σμύρνη ή την Ανατολική Θράκη;
Στο σημείο αυτό να αναφέρω ότι δεν μπορώ να συμφωνήσω με την άποψη να μείνει έξω ο Κωνσταντίνος «στα δύσκολα που ο ίδιος δημιούργησε».
Κλείνοντας, θα ήθελα να απευθύνω μια ερώτηση στην κυρία Φωκά. Μήπως κατά την επιμέλεια της έκδοσης των ημερολογίων παραλείφθηκαν κάποια εδάφια που… ίσως θα έπρεπε να συμπεριληφθούν;
Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Εστία στις 3/3/2021