Σχετικά με τον Ιωάννη Μεταξά, τη βιογραφία του οποίου μας δωρίσατε (σε συγγραφή του Κ. Πλεύρη), δύο είναι τα ερωτήματα-προβληματισμοί που με απασχολούν από καιρού:
Πρώτον, πώς αντέδρασε ο Μεταξάς όταν πληροφορήθηκε ότι ο Ελευθέριος Βενιζέλος υπέγραψε την 28η Ιουλίου 1920 τη Συνθήκη των Σεβρών, της Μεγάλης Ελλάδας των 2 ηπείρων και των 5 θαλασσών!
Δεύτερον, γιατί μετά την εκλογή της 1ης Νοεμβρίου 1920 και την επιστροφή του Βασιλέως Κωνσταντίνου δεν εδέχθη να αναλάβει το Γενικό Επιτελείο ή την Αρχιστρατηγία της Στρατιάς Μικράς Ασίας.
Για το πρώτο ερώτημα-προβληματισμό ο Κ. Πλεύρης δεν αναφέρει κάτι σχετικό. Προσέτρεξα στο προσωπικό ημερολόγιο του Μεταξά (τόμος δεύτερος, βιβλιοπωλείο της Εστίας 1951-1952). Έκπληκτος διαπίστωσα ότι, ενώ περιγράφει με λεπτομέρειες ασήμαντα τρέχοντα οικογενειακά συμβάντα, δεν αναφέρει λέξη για τη Συνθήκη των Σεβρών. Τι υποδηλώνει η τόσο σημαντική αποστασιοποίηση; Αλλά και για την απόπειρα δολοφονίας του Βενιζέλου στον σταθμό της Λυών, απλώς σημειώνει «Απόπειρα κατά Βενιζέλου απέτυχεν».
Αλλά και στο δεύτερο ερώτημα-προβληματισμό ο Κ. Πλεύρης δεν παίρνει θέση. Αναφέρει γλαφυρά τη συνάντηση Μεταξά – Γούναρη – Πρωτοπαπαδάκη στις 25 Μαρτίου 1921. Ταπεινή μου γνώμη είναι ότι υπερίσχυσαν οι εκατέρωθεν εγωισμοί. Εκτιμώ ότι ο Μεταξάς θα έπρεπε να δεχθεί. Από τη θέση και το κύρος που είχε, θα μπορούσε να εξηγήσει και να επηρεάσει τον Βασιλέα και δι’ αυτού να μεταπεισθεί ο Γούναρης. Στη δυσμενέστερη περίπτωση θα είχαμε σώσει την Ανατολική Θράκη.
Τελειώνοντας, κανείς δεν είχε την υψηλοφροσύνη να καλέσει τον Βενιζέλο. Και έτσι οδηγηθήκαμε στη Μικρασιατική Καταστροφή που θα μας σημαδεύει για πάντα.
Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Εστία στις 3/2/2021